GÖRÜNTÜ KILAVUZLUĞUNDA RADYOTERAPİ (IGRT)

IGRT NEDİR? GÖRÜNTÜ KILAVUZLUĞUNDA RADYOTERAPİ, IGRT AVANTAJLARI NELERDİR? IGRT NASIL UYGULANIR? IMAGE GUİDED RADİOTHERAPY (IGRT)

GÖRÜNTÜ KILAVUZLUĞUNDA RADYOTERAPİ (IGRT) NEDİR?

IGRT, görüntü kılavuzluğunda radyoterapi anlamına gelmektedir. Teknolojik cihazların gelişmesiyle birlikte IGRT kullanımı yaygınlaşmıştır. IGRT sayede tümörlü hücrelerin daha iyi görüntülendiği, organ hareketlerinin takip edilmesi, setup hatalarının takip edilmesi, hastadaki fiziksel değişikliklerin gözle görülmesi daha kolaylaşmıştır. Buna bağlı olarak tedavi öncesi, tedavi sonrası veya tedavi sırasında gerekli değişiklikler uygulanmaktadır. Uygulama sonrası yapılan değişiklikler Adaptif Radyoterapi sonucunu ortaya çıkarmıştır.

RADYOTERAPİNİN AMACI NEDİR?

Radyoterapinin temel prensibi tedavi esnasında hastaya en uygun dozu verirken sağlıklı dokuların en az zarar almasını sağlayarak tedaviyi gerçekleştirmektir. Radyoterapi teknolojinin gelişmesiyle birlikte devamlı gelişmekte olan tedavi yöntemidir. Geçmişten şuan ki günümüzde kullandığımız tedavi yöntemlerine bakarak konvaksiyonel radyoterapiden, 3 boyutlu konformal radyoterapiye ve sonrasında gelişen yoğunluk ayarlı radyoterapinin (IMRT) büyük hızla geliştiğini görmekteyiz.

IGRT HAKKINDA BİLGİLER

• IGRT dinamik bir işlem grubudur.
• Tedavi ünitelerin hem yazılım hem donanım uyumunu gerektiren IGRT, modern radyoterapi
• günlük pratiğinde vazgeçilmez bir işlem olmaya başlamıştır.
• Görüntüleme yöntemleri günlük doz doğalımın değerlendirilmesi ve tümör küçülmesi hasta kilo kaybı ve doz dağılımının modifiye edilmesi için kullanılmaktadır.
• Eski yöntemlere göre görüntü kalitesi daha yüksek olduğu için kullanımı günümüzde
• yaygınlaşmıştır.

NEDEN IGRT YE İHTİYAÇ DUYARIZ?

Uygulanan dozun doğruluğu bizim için çok önemlidir. İstenmeyen bölgelere fazla doz vermek, tümör volümüne daha az doz vermek tedavi seyrini kötü etkilemekle birlikte geri alınmayacak sonuçlar çıkarır. Tedavi öncesinde konsol odasında ki belirsizlikleri ortadan kaldırmaktadır. Birkaç tedavi sonrasında hasta dikkatli izlendiğinde değişiklikler görülebilmektedir. Sistematik hatalar, hasta hareket ve rotasyonları doluluk boşluk oranları (mesane- rektum) gibi tedaviyi etkileyecek alanlar IGRT kullanımıyla hata paylarının azaldığı görülmüştür.

IGRT AVANTAJLARI NELERDİR?

• Setup hatalarının farkına varmak.
• Tümör dokusunu fazla dozla vurabilmek.
• Dozun doğruluğunu kontrol etmek.
• Tedaviye uyguladığımız alandaki değişmeleri görebilmek.
• Riskli organları tespitini yapabilmek.
• Hastanın fiziksel yapısındaki değişimleri görmek.

IGRT YÖNTEMLERİ NELERDİR?

• Kilovoltaj (kV)- Kilovoltaj (kV) –veya Kilovoltaj (kV) – Megavoltaj ( mV) ile görüntüleme
• LINAC tabanlı bir görüntüleme yöntemidir.
• Cihazın kullanımında ileri ve geri hareket ettirilebilen kollar vardır.
• Baş boyun, meme kanseri, akciğer kanseri, abdominal lezyonlar, ve ekstremite lezyonların
• eşleştirmesinde kullanıllır.
• Portal görüntülemeye göre görüntü kalitesi daha iyidir.
• Hastaya verilen doz düşüktür.
• Hasta üzerindeki milimetrik değişiklikleri tedavi odasında girmeden sistem odasında
• yapılabilir ve zamandan tasarruf ettirir

• MegaVoltaj (mV) Portal Görüntüleme
• Bir çok klinikde ve her cihazda kullanılabilen basit bir yöntemdir.
• En belirgin özelliği çekim sırasında verilen dozun tedavi dozundan düşülebilir olması.
• Klasik film kasetleri kullanılarak çekim yapılabileceği gibi lineer hızlandırıcılarda online
• olarak kullanılabilir.
• Dezavantaj olarak görüntü kalitesinin kötü olması, işlemin hızlı yapılamaması, kemik yapı ve
• oblik alanlarda değerlendirmenin zor yapılmasI.

• CBCT-CONEBEAM BT bir başka görüntüleme tekniğidir.
• İlk ticari conebeam IGRT sistemli linac elekta firması tarafından geliştirilmiştir.
• Gantry hasta etrafında 180-360 derece dönerek görüntüyü çeker
• Cihazın üzerinde ileri ve geri hareket edebilen kV X ışını kaynağı ve amorf bir silikon flat
• panel görüntüleyici vardır.
• İmajlar slikon panel tarafından elde edilir.
• Gelen görüntü manuel veya otomatik olarak oturtulur ve tedaviye başlanır.

CBCT ile görüntülemede prostat kanseri kemiklere göre daha relatif hareket ettiği için yumuşak dokuya görüntü oturtması yapılır. CBCT ile her hastada prostat görüntülemek kolay olmayacağı için radyoopak seed implant kullanmak bu işlemi daha uygulanabilir yapmıştır. CBCT İle çekilmiş görüntüde sistemsel olarak 3 düzlemde düzeltme ve kaydırma yapılır. CBCT hacimsel olarak görüntüleme sağlar. Hedef alanın çevre görüntüsü çok önemlidir, buna bağlı olarak düzenli BT ile akciğer, baş boyun tümörlerinde değişim takibi yapılır ve buna bağlı tedavide ki (adaptif radyoterapi)
gereksinimler yapılır.

IGRT GÖRÜNTÜLERİ NASIL EŞLEŞTİRLİR (MATCH)?

Günlük alınan görüntü, planlamadaki BT görüntüsü ile eşleştirilir. Buna göre hastanın pozisyonunda bir bozukluk var ise hasta tekrardan pozisyonlandırılır. Hastanın planlanan anatomisi ile günlük anatomisi arasındaki farklar tespit edilir.
İki şekilde uygulanabilir.

1) RİJAD EŞLEŞTİRME

Eşleştirme el ile yapılır eşleştirme el il yapıldığı için iş yükü oluşturur farklı uygulayıcılar ile farklı sonuçlar elde edilir. Anatomik şekil ve volüm değişimlerine adaptasyon konusunda yetersizdir.

2) DEFORME EDİLEBİLİR EŞLEŞTİRME
Özel bir işletim sistemi ile kullanılır Eşleştirmeler atlas bazlı olarak yapılır. Günlük ve planlama görüntüleri kullanılır. Görüntüler arasında geometrik haritalama yapılarak otomatik seri planlamalar yapılır.

IGRT SIRASINDA VERİLEN RADYASYON DOZUNUN TEDAVİYE ETKİSİ VARMIDIR?

Radyoterapi tedavi sırasında, görüntü kılavuzluğunda radyoterapi görüntüleme yöntemlerini kullanmamız durumunda hastanın fazladan doz alındığı düşünülse de tanısal amaçlı kullanılan görüntüleme yöntemlerinde yapılmış olan çalışmalara göre çok ciddi bir doz artışı bulunmamaktadır.

Diğer konular için radyoterapist.net adresinden veya facebook sayfamızdan bize ulaşın.